Loading...
Σε μια προσπάθεια να αναλογιστούμε τις ζωές μας, καταλαβαίνουμε ότι ερχόμαστε συνεχώς στη θέση να αποχωριστούμε ανθρώπους, σχέσεις και φάσεις της ζωής μας για να μεταβούμε στις επόμενες. Γινόμαστε οι ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας και η ιστορία μας διαταράσσεται με κάθε καινούρια απώλεια που πρέπει να διαχειριστούμε.
Τί εννοούμε όταν μιλάμε για το πένθος;
Συχνά θεωρούμε ότι το πένθος αφορά μόνο ό, τι έχει να κάνει με τον θάνατο. Στην πραγματικότητα, όμως, καλούμαστε να πενθήσουμε οποιαδήποτε αλλαγή μικρή ή μεγάλη συμβεί στη ζωή μας. Κάθε αλλαγή είναι και μια απώλεια. Ο χωρισμός μας από μια ερωτική σχέση, η αλλαγή μιας σχέσης μέσα στο χρόνο, μιας δουλειάς, ακόμη κι αν πηγαίνουμε σε μία καλύτερη, η μετάβαση από την εγκυμοσύνη στον ερχομό του παιδιού, όλα αυτά αποτελούν κομμάτια της ζωής μας που αφήνουμε πίσω και χρειάζεται να πενθήσουμε.
Τί συμβαίνει όταν βιώνουμε μια απώλεια στη ζωή μας;
Οι οικογένειες μας σπάνια μάς μαθαίνουν πώς να στεκόμαστε απέναντι στις απώλειες. Η πιο συνηθισμένη αντίδραση είναι να αποφεύγουμε τον πόνο, μη γνωρίζοντας πώς να επικοινωνήσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, συνήθως από φόβο για το άγνωστο και την έλλειψη δύναμης που νιώθουμε απέναντι τους. Το να χάνουμε κάτι σημαίνει ότι αναγκαζόμαστε να αφηγηθούμε τα γεγονότα διαφορετικά, και όσο πιο σημαντική είναι η απώλεια τόσο πιο δύσκολη η διαδικασία να φανταστούμε μια καινούρια αφήγηση, μια ζωή χωρίς αυτό που έχει χαθεί. Πολύ συχνά, αρνούμαστε να δεχτούμε το γεγονός, το αποφεύγουμε ως μια προσπάθεια να προστατευθούμε από αυτά που νιώθουμε, παγώνουμε και στεκόμαστε ακίνητοι στο σημείο που βρισκόμαστε χωρίς να προβαίνουμε σε επεξεργασίες και ερμηνείες του συμβάντος. Οι βεβαιότητές μας κλονίζονται και η τάξη και η οργάνωση της ζωής μας διαταράσσονται. Νιώθουμε ότι τίποτα δεν έχει νόημα πια και ότι ο πόνος είναι τόσο μεγάλος που μας έχει καταπλακώσει.
Η απώλεια είναι πάνω από όλα ένας κατακερματισμός της ταυτότητάς μας. Σε έναν θάνατο, χάνουμε τα κομμάτια του εαυτού μας σε σχέση με τον άλλον, χάνουμε τη σχέση και τις ποιότητες που είχαμε φτιάξει μαζί του και πλέον βρισκόμαστε στον φαντασιακό χώρο της σχέσης χωρίς εκείνον. «Δεν ξέρω ποια είμαι τώρα που δεν μπορώ να καθρεφτιστώ στα μάτια του» έλεγε μια πελάτισσα μου προσπαθώντας να μου περιγράψει την σύγχυση που βίωνε μετά τον χωρισμό της από τον σύντροφο της.
Τί μπορούμε να κάνουμε κατά την περίοδο που πενθούμε;
Υπάρχουν τόσοι τρόποι να πενθήσουμε όσοι και να αγαπήσουμε. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι το πένθος είναι μια πολύ προσωπική διαδικασία και χρειάζεται τον δικό της μοναδικό χρόνο για να γίνει. Όλα είναι φυσιολογικά και αποδεκτά μιας και ο καθένας μας έχει διαφορετικές ανάγκες και τις ιεραρχεί με τον δικό του τρόπο. Μπορεί να γίνει σε δεύτερο χρόνο από το συμβάν το ίδιο, ακόμη και χρόνια μετά που θα νιώσουμε έτοιμοι να αφεθούμε στην βίωση του. Το να αποδεχτούμε το συμβάν που έχει διαταράξει τη ζωή μας και να δώσουμε χώρο στον πόνο και τα άλλα συναισθήματα να τα νιώσουμε αποτελεί ένα βήμα να συνδεθούμε ξανά με τον εαυτό μας και να ανοίξουμε τον διάλογο για την προσαρμογή στην αλλαγή. Είναι ένα είδος αυτοφροντίδας να αναγνωρίσουμε και να επικοινωνήσουμε ό, τι έχουμε ανάγκη να κάνουμε ή να πούμε ή και όχι. Όταν αυτά δεν συμβαίνουν και καταπιέζονται, ενισχύεται το αίσθημα του μη πραγματικού, γεγονός που μας απομακρύνει από την επαφή με τον εαυτό μας ακόμη κι αν μας ανακουφίζει προσωρινά.
Πώς συνεχίζουμε τη ζωή μας μετά από μια απώλεια;
Η προσαρμογή στην απώλεια είναι μια ενεργητική διαδικασία όπου ξαναμαθαίνουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας, ακόμη κι αν βιώνεται ως περίοδος αδυναμίας και σύγχυσης. «Περνώντας μέσα» από τα συναισθήματα και τις σκέψεις, σταδιακά αυτά θα αρχίσουν να βρίσκουν την θέση τους στην αφήγηση της ζωής μας, μια θέση λιγότερο ενοχλητική που θα μας δώσει καινούριες οπτικές για να οργανώσουμε τις σχέσεις μας, δίνοντας μια καινούρια θέση και σε αυτό που έχει χαθεί.
Η ανακατασκευή νοήματος αποτελεί ίσως το πιο δυναμικό κομμάτι της διεργασίας αυτής. Έχουμε ανάγκη να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε τη σημασία των γεγονότων έτσι ώστε να βγάζουν κάποιο νόημα για εμάς, γεγονός που δε θα αφήσει κενά στην ιστορία μας για αυτά. Το αβέβαιο και το ασαφές δημιουργεί μια αίσθηση ανασφάλειας και μπερδέματος που μπορεί να μας βασανίζει χωρίς να ξέρουμε τί να κάνουμε.
Κάποια στιγμή στην πορεία του πένθους, αρχίζουμε να φανταζόμαστε ξανά νέες εικόνες του εαυτού μας, να βάζουμε στόχους, να εκφράζουμε επιθυμίες, επιτρέποντας μάς να νιώσουμε συναισθήματα ικανοποίησης και χαράς χωρίς τις τύψεις της προδοσίας που μπορεί να είχαμε λόγω της δικής μας ικανότητας για ζωή.
Εν τέλει είναι δύσκολο αλλά σημαντικό να καταλάβουμε ότι είμαστε φτιαγμένοι από όλα αυτά που χάσαμε και από τους τρόπους που επιλέξαμε να αφηγηθούμε ξανά τη ζωή μας μετά από αυτά, μαζί με αυτά.
(Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη και ηλεκτρονική εφημερίδα Hellenic DNA της Ν. Υόρκης)