Loading...
Η έννοια του πλαισίου έχει λάβει πολλούς ορισμούς από τις διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις μέσα στα χρόνια. Τέσσερα βασικά στοιχεία του πλαισίου αποτελούν ο πομπός, ο δέκτης, το μήνυμα και η πραγματικότητα αναφοράς (Ardèvol-Abreu, 2015: 423). Αποτελεί, λοιπόν, μια συνθήκη στην οποία επιλέγονται κάποια κομμάτια της πραγματικότητας και τονίζεται η σημασία τους, με σκοπό να γίνει πιο σαφές το πρόβλημα και οι αιτίες του, έτσι ώστε να βρεθούν περισσότερες λύσεις γι’ αυτό, και οργανώνοντας τις σχέσεις μεταξύ των αποστολέων και των δεκτών των μηνυμάτων (Ardèvol-Abreu, 2015: 424).
Μέσα σε ένα πλαίσιο καθορίζεται ο τρόπος που γίνεται αντιληπτό ένα στοιχείο, καθώς λειτουργεί σαν να δίνει σχήμα και μορφή στα επιμέρους στοιχεία του, στις πράξεις, τις σκέψεις και τις στάσεις τους (Westin, n. d.).Είναι η δυναμική του πλαισίου που καθορίζει τις προσδοκίες και προσφέρει ενδείξεις που παρέχουν οδηγίες για το πώς να χρησιμοποιούμε ένα μέσο, δηλώνοντας έτσι και τις σχέσεις μεταξύ τους. Η ίδια η παρουσία του πλαισίου δίνει το νόημα σε αυτά (Westin, n. d. ).
Ο Frow αναφέρει όπως διαβάζουμε στο κείμενο frame (2) (Westin, n. d.),
«ότι το πλαίσιο έχει κάτι σημαντικό να πει για το πώς οι πραγματικότητες κατασκευάζονται και διατηρούνται… μια κεντρική επίπτωση σχετικά με την έννοια του είδους είναι επομένως ότι οι πραγματικότητες μέσα και μεταξύ των οποίων ζούμε δεν μεταφέρονται με διαφάνεια, αλλά διαμεσολαβούνται από συστήματα αναπαράστασης: από την ομιλία, τη γραφή, την πράξη, τις εικόνες και τον ήχο».
Μέσα από την οπτική του Gregory Bateson άρχισε να γίνεται αντιληπτή μια ολιστική θεώρηση όπου αντιλαμβάνεται το νου ως μέρος ενός συστήματος που περιλαμβάνει τον άνθρωπο μαζί με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται (Bateson, 2017: 12). Ο ίδιος θεωρούσε ότι υπάρχει πάντα ένας καινούριος τρόπος ερμηνείας ενός φαινομενικά ξεκάθαρου συμβάντος που εντοπίζεται στη διαδικασία που ακολουθεί ο επιστήμονας για να ερευνήσει το ενδιαφερόμενο θέμα (Bateson, 2017: 30). Ο νους ανευρίσκεται πέρα από τα στενά χωρικά όρια του σώματος και του δέρματος περικλείοντας κάθε στοιχείο με το οποίο βρίσκεται σε σχέση και συμμετέχει στο βιολογικό του σύστημα, θεωρούμενο πλέον ως ένα σύνολο ιδεών σε κύκλωμα (Bateson, 2017: 12).
Η έννοια του πλαισίου όπως διατυπώθηκε από τον Gregory Bateson το 1972, με όρους ψυχολογίας, όρισε το πλαίσιο ως ένα χρονικά και τοπικά προσωρινό όριο ενός συνόλου μηνυμάτων που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση και λειτουργεί ως στοιχείο μετα-επικοινωνίας (Arowolo, 2017: 1). Ανέφερε συγκεκριμένα ότι το είδος της σκέψης και της συμπεριφοράς που εμφανίζεται την εκάστοτε χρονική στιγμή σχετίζεται με το πλαίσιο στο οποίο περιέχονται και δημιουργούνται και ότι αυτά αποτελούν τα στοιχεία που μας ειδοποιούν για το ρόλο τους στο γενικό πλαίσιο (Westin, n. d.).
Μέσα σε ένα πλαίσιο μπορούμε να διακρίνουμε διαφορετικά μεταξύ τους στοιχεία, σύνολα βιολογικών συστημάτων, ανθρώπων που δρουν μενονωμένα ή συνολικά σε σχέση πάντα με το πλαίσιο στο οποίο βρίσκονται. Κάθε βιολογικό σύστημα μπορεί να γίνει κατανοητό λαμβάνοντας υπόψιν πέντε βασικές όψεις ενότητας του συνόλου των ιδιοτήτων. Η πρώτη είναι η δομική όψη, όπου η συμπεριφορά ενός στοιχείου εμφανίζει συνέπεια σε σχέση με τα υπόλοιπα διαφορετικά στοιχεία, σε γνωστικό επίπεδο. Πρόκειται για μια συστημικά αποδεκτή συμπεριφορά αναφορικά με τις σχέσεις που θεωρούνται συνεπείς σε αυτό το πλαίσιο (Bateson, 2017: 99).
Η δεύτερη όψη είναι η συναισθηματική, όπου μπορούμε να κατανοήσουμε την συναισθηματική ικανοποίηση και μη ικανοποίηση, ως επιδιώξεις μιας οργανωμένης δράσης του συστήματος και της επιτρεπτής και αναμενόμενης συνέπειάς του (Bateson, 2017: 99). Τρίτη όψη αποτελεί η οικονομική ενότητα πουν σχετίζεται με τα υλικά αντικείμενα και τις διαδικασίες που τα αφορούν. Τέταρτη όψη είναι η χρονολογική και χωρική ενότητα όπου η οργάνωση εξαρτάται από τις χρονικές και τοπικές παραμέτρους και, τελευταία όψη αποτελεί η κοινωνιολογική ενότητα όπου αφορά τις αλληλεπιδράσεις των στοιχείων σε σχέση με την επιβίωση και την διάλυση των δομών ενότητας του πλαισίου (Bateson, 2017: 99).
Ardèvol-Abreu (2015): Framing theory in communication research in Spain. Origins, development and current situation. Revista Latina de Comunicación Social, 70, 423-450.
Arowolo, S. (2017). Understanding framing theory. Lagos State University/ School of Communication.
Bateson, G. (2017). Βήματα για μια Οικολογία του Νου. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Westin, M. (n. d.). Frame (2). The Chicago School of Media Theory. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου, 2022, από https://lucian.uchicago.edu/blogs/mediatheory/keywords/frame-2/